In Vlaanderen worden sinds juli 2019 digitale meters voor elektriciteit en gas geplaatst. Ondertussen zijn het er al meer dan 2,5 miljoen. Brussel maakt langzaamaan ook stappen in de overschakeling naar digitaal en ook Wallonië heeft de keuze gemaakt om de oude meters te vervangen door de zogenoemde ‘slimme meters’.

Wat is een digitale meter?

De meeste mensen hebben thuis een elektromechanische meter met een draaiteller, ook wel ‘analoge meter’ genoemd. De digitale meter is er één met een elektronische display. Net als de klassieke Ferrarismeters meet hij het elektriciteits- en aardgasverbruik, maar de digitale meter kan afzonderlijk de opname en de injectie (door bijvoorbeeld zonnepanelen) meten. Dit nieuwe type meter dankt zijn naam aan de ingebouwde communicatietechnologie waardoor hij informatie kan versturen en ontvangen.

De reden voor de introductie is een Europese richtlijn en kadert in het helpen behalen van de klimaatdoelstellingen van 2030.

Wat zijn de voordelen van een digitale meter?

De nieuwe generatie digitale energiemeters biedt heel wat voordelen:

• Automatische meteropname

De meterstanden worden automatisch doorgestuurd naar de netbeheerder. Er hoeft dus niemand meer bij je thuis langs te komen voor een meteropname.

• Geen aparte budgetmeters nodig

De digitale meter geeft feedback over het werkelijke verbruik. Hierdoor kunnen energieleveranciers werken met een systeem van voorafbetaling waarbij het plaatsen van een budgetmeter overbodig is.

• Inzicht in je energiehuishouden en gericht besparen dankzij betere monitoring

Energiemonitoring is dé manier om inzicht te krijgen in je verbruik en besparingskansen. Dankzij de introductie van de digitale meter kan je je stroomverbruik via allerlei apps opvolgen. Een daarvan is Luminus EnergyControl Monitor: een klein apparaatje, aangesloten op je digitale meter, bezorgt je gouden informatie. Van real time inzicht in je energiehuishouden tot gedetailleerde informatie over sluimerverbruik, van de grootste energievreters in je woning tot toestellen die niet naar behoren werken. En dit allemaal gekoppeld aan je energietarief. Meer over energiemonitoring en de voordelen lees je hier.

• Eenvoudig overschakeling tussen enkel- en tweevoudig tarief

Dankzij een digitale meter is het een stuk eenvoudiger om over te schakelen van dag- en nachttarief naar één tarief. Of net andersom.

• Afsluiten en (her)aansluiten wordt goedkoper

Het afsluiten of aansluiten van een slimme meter kan vanop afstand gebeuren. Hierdoor vallen de hoge kosten voor het af- en aansluiten grotendeels weg.

• De digitale meter maakt injectievergoedingen mogelijk

Dateren je zonnepanelen van vóór 2021? Dan betaalde je tot voor kort het prosumententarief voor het gebruik van het elektriciteitsnet. Zodra je een digitale meter hebt, betaal je in de plaats een nettarief gebaseerd op je werkelijke afname. In die laatste situatie kies je best ook voor een elektriciteitstarief met injectievergoeding (ook wel teruglevercontract genoemd). Dan krijg je een vergoeding voor elke zelf opgewekte kWh die je terug op het net plaatst. Meer informatie over injectievergoedingen lees je hier.

Goed nieuws voor Luminus-klanten: Luminus maakte van al haar elektriciteitscontracten terugleveringscontracten. Hierdoor geniet je als zonnepaneleneigenaar met digitale meter automatisch van dit voordeel, dat vanzelf wordt verrekend op je jaarlijkse afrekening. Handig!

Wat zijn de nadelen van een digitale meter?

• De digitale meter verbruikt, in tegenstelling tot een mechanisch exemplaar, zelf ook wat energie. Al gaat dit gelukkig over zeer weinig stroom.
• In vergelijking met een mechanische meter is een digitale meter gevoeliger aan storingen. Bovendien zou hij minder lang meegaan.
• Een slimme meter maakt gebruik van een internetverbinding om je gegevens rechtstreeks door te sturen naar de netbeheerder. Dat brengt datagevoeligheden met zich mee. Als klant ben je uiteraard eigenaar van deze gegevens en geef je al dan niet de toestemming aan je leverancier om meer dan enkel je jaarverbruik te ontvangen. Je beslist zelf met wie je bijvoorbeeld kwartaalgegevens deelt.

Uitrol digitale meters in Vlaanderen

Sinds juli 2019 worden de digitale meters geleidelijk aan geïnstalleerd in heel Vlaanderen. Bouwers, verbouwers, eigenaars van zonnepanelen en klanten met een budgetmeter komen eerst aan de beurt.

Een verandering komt nooit alleen: na de introductie van de digitale meter kun je vergoed worden voor de energie die je opwekt, maar niet zelf verbruikt. Via een zogenaamd terugleveringscontract bij je energieleverancier krijg je een vergoeding per kWh die je terug op het net plaatst. Goed nieuws voor Luminus-klanten, want elk stroomcontract is bij ons een terugleveringscontract.

Wat verder nog wijzigt, is de manier van het berekenen van je distrubitienetkosten, ook wel nettarieven genaamd. Vanaf de plaatsing van je digitale meter zullen deze voor een deel op basis van je werkelijke afname worden berekend en een ander deel op basis van je verbruikspieken. Dat laatste is nieuw sinds 1 januari 2023: het capaciteitstarief genaamd.

IN CIJFERS

De uitrol van de digitale meters verloopt erg vlot in Vlaanderen. Fluvius stelt gedetailleerde planningen op. Enkele cijfers van dit voorjaar:

– Er zijn intussen al meer dan 2,5 miljoen digitale meters geplaatst.

– Tegen 2024 moet 80% van de woningen een digitale meter hebben.

– De volledige omschakeling staat gepland tegen 2029.

Digitale meters in Brussel en Wallonië

Brussel

De Brusselse regering is ondertussen ook begonnen aan de uitrol van elektronische meters. Elk jaar moeten er 40.000 digitale meters worden geplaatst, te beginnen met de volgende doelgroepen:

• Personen die zelf energie produceren in een bestaand gebouw, bijvoorbeeld door een zonnepaneleninstallatie op het dak van je woning.
• Eigenaars van elektrische wagens en een eigen laadpaal.
• Personen die energiedelen.

Maar je kan ook zelf de plaatsing van een slimme meter aanvragen. In principe is de plaatsing gratis voor iedereen, behalve wanneer het gaat om een nieuwe elektrische aansluiting of een extra meter. Ontdek er meer over op de website van Sibelga.

Wallonië

Ook de Waalse regering vindt digitale meters de enige logische keuze voor de toekomst, in termen van vooruitgang en efficiëntie. Sinds 1 januari 2023 zal de plaatsing van een slimme elektriciteitsmeter systematisch plaatsvinden in de volgende gevallen:

• voor klanten die in gebreke zijn gesteld (vervangen van budgetmeters),
• bij klanten van wie de meter vervangen moet worden,
• bij nieuwbouw,
• bij klanten die erom vragen.

Uiterlijk op 31 december 2029 moet de distributienetbeheerder het doel van 80% geïnstalleerde slimme elektriciteitsmeters hebben behaald. De voorwaarden met betrekking tot het plaatsen van slimme gasmeters moeten nog worden gespecificeerd.

Wie betaalt de kosten van de digitale meter?

De Vlaamse energieregulator VREG voerde een kosten-batenanalyse uit over de uitrol van digitale meters in Vlaanderen. Die analyse spreekt van een juiste beleidskeuze en een maatschappelijk winstgevend effect dat kan oplopen tot 393 miljoen euro. Toch zal de plaatsing van digitale meters ook een kleine kost hebben voor de gezinnen.

Een gemiddeld gezin zou volgens de VREG maximaal 1,30 euro per maand meer betalen, met name via hogere tarieven van de netbeheerders. Volgens de Vlaamse overheid kan deze extra kost echter gemakkelijk teruggewonnen worden door de energiebesparing die gepaard gaat met een actief gebruik van de digitale meter.

In Wallonië wordt het plaatsen van een digitale meter bij nieuwbouwwoningen of bij een meterwijziging op verzoek van de klant in rekening gebracht. In 2023 bedraagt de kostprijs € 160,- exclusief btw. Al voorziet de overheid wel een premie voor al wie dit jaar nog een digitale meter laat plaatsen. Meer informatie op de website van CWaPe.

Je netwerkbeheerder contacteert je voor de plaatsing van een digitale meter. Wil je op eigen vraag omschakelen naar een digitale meter? Dan kan je de gratis plaatsing aanvragen op de website van de netbeheerder (Fluvius in Vlaanderen, ORES in Wallonië en Sibelga in Brussel).