In Vlaanderen worden sinds juli 2019 digitale meters voor elektriciteit en gas geplaatst. Ondertussen zijn het er al meer dan 4,5 miljoen en tegen juli 2029 zal iedereen digitale meters hebben. Brussel volgde op de voet in de overschakeling naar digitaal. En ook Wallonië maakt sinds 2024 definitief plaats voor de digitale meter en installeerde al 400.000 toestellen. We geven je graag een blik op de huidige situatie, de voordelen en de meest gestelde vragen.
Wat is een digitale meter?
Tot voor kort hadden we in onze woningen allemaal elektromechanische meters met een draaiteller, ook wel ‘Ferrarismeters’ of ‘analoge meters’ genoemd. Vóór 2030 zal elk Belgisch huishouden beschikken over een digitale elektriciteits- en/of gasmeter. De reden hiervoor is een Europese richtlijn en kadert in het helpen behalen van de klimaatdoelstellingen van 2030.
De digitale meter dankt zijn naam aan de ingebouwde communicatietechnologie waardoor hij informatie kan versturen en ontvangen. Dat gebeurt via de twee gebruikerspoorten (P1- en S1-poort) waaraan jij toepassingen kunt koppelen die je een beter zicht geven op je dagelijkse verbruik. Als particulier kun je de P1-poort gebruiken aangezien hij elke seconde stroomverbruiksgegevens, en per 5 minuten alle gasverbruiksdata, naar een extern apparaat stuurt. Denk maar aan een slimme thermostaat, een energiemonitoring applicatie zoals EnergyControl Monitor of een home energy management system.
Bovendien heeft hij een elektronische display en meet hij net als de analoge meter je elektriciteits- en aardgasverbruik, maar hij kan ook afzonderlijk de productie en injectie van je zonnepanelen meten. Vandaar de 4 meterstanden die je van je digitale elektriciteitsmeter kunt aflezen.
Wat zijn de voordelen van een digitale meter?
Digitale meters bieden heel wat voordelen. In een notendop:
- Automatische meteropname
- Eenvoudige overschakeling tussen dag- en nachttarief
- Afsluiten en (her)aansluiten gebeurt vanop afstand en wordt goedkoper
- Inzicht in je energieverbruik
- Injectievergoedingen voor overschot zonne-energie
- Geen aparte budgetmeters nodig
- Gratis plaatsing in Vlaanderen, Brussel en Wallonië
Wat zijn de nadelen van een digitale meter?
- De digitale meter verbruikt, in tegenstelling tot een mechanisch exemplaar, zelf ook wat energie. Al gaat dit gelukkig over zeer weinig stroom.
- In vergelijking met een analoge meter is een digitale meter gevoeliger aan storingen.
- Een digitale meter maakt gebruik van een internetverbinding om je gegevens rechtstreeks door te sturen naar de netbeheerder. Dat brengt datagevoeligheden met zich mee. Als klant ben je uiteraard eigenaar van deze gegevens en geef je al dan niet de toestemming aan je leverancier om meer dan enkel je jaarverbruik te ontvangen.
Uitrol digitale meters in Vlaanderen
Sinds juli 2019 worden de digitale meters geleidelijk aan geïnstalleerd in heel Vlaanderen. De uitrol gebeurt door netbeheerder Fluvius en intussen heeft die al meer dan 4,5 miljoen digitale meters geplaatst.
Nog geen digitale meter? De planningschecker van Fluvius geeft een indicatie van wanneer jij aan de beurt bent. Met de installatie van een digitale meter verandert ook de berekening van je distrubitienetkosten (“nettarieven”) die al jaar en dag onderdeel zijn van je energiefactuur. Het is je bijdrage voor het gebruik van het elektriciteitsnet. Na de plaatsing van je digitale meter wordt de berekening van je nettarief deels gebaseerd op je werkelijke afname en deels op je verbruikspieken. In dit artikel ontdek je hoe dat zogeheten ‘capaciteitstarief’ in zijn werk gaat.
Uitrol digitale meters in Brussel en Wallonië
Brussel
De Brusselse regering is ook volop bezig met de uitrol van de digitale meter. Elk jaar moeten er 46.000 digitale meters worden geplaatst, te beginnen met de volgende doelgroepen:
- Personen die zelf energie produceren in een bestaand gebouw, bijvoorbeeld door een zonnepaneleninstallatie op het dak van je woning.
- Eigenaars van elektrische wagens en een eigen laadpaal.
- Personen die energiedelen.
Nog geen digitale meter? Je kan ook zelf de plaatsing van een digitale meter aanvragen. In principe is de plaatsing gratis voor iedereen, behalve wanneer het gaat om een volledig nieuwe elektrische aansluiting of een extra meter. Meer info op de website van Sibelga.
Wallonië
Ook de Waalse regering vindt digitale meters de enige logische keuze voor de toekomst, om vooruitgang en efficiëntie te bevorderen. Sinds 1 januari 2023 worden digitale meters systematisch geplaatst bij de volgende verbruikers:
- bij personen die in gebreke zijn gesteld (vervangen van budgetmeters),
- bij personen van wie de meter sowieso vervangen moet worden,
- bij nieuwbouw,
- bij personen die er zelf om vragen.
Zonnepaneelinstallaties geplaatst na 1 januari 2024 worden automatisch met een digitale meter verbonden. Wie zonnepanelen heeft die voor 31 december 2023 werden geplaatst, kan er tot 31 december 2030 voor kiezen om het prosumententarief te behouden of over te schakelen op een systeem met de werkelijke prijs.
Intussen zijn er meer dan 400.000 digitale meters geïnstalleerd in Wallonië. Uiterlijk op 31 december 2029 moet de distributienetbeheerder het doel van 80% geïnstalleerde digitale elektriciteitsmeters hebben behaald. De voorwaarden met betrekking tot het plaatsen van digitale gasmeters moeten nog worden gespecifieerd.
Kan je de installatie van een digitale meter weigeren?
De installatie van een digitale meter weigeren of je digitale meter opnieuw laten vervangen door een analoge, kan niet. De omschakeling is namelijk deel van een Europese verplichting die al in 2009 in het leven werd geroepen.
Heb jij nog steeds een analoge, terugdraaiende teller? Dan zal je een uitnodiging van Fluvius ontvangen om deze te vervangen door een digitaal exemplaar. Sinds 1 januari 2025 vervalt immers de uitstelregel voor eigenaars met zonnepanelen jonger dan 15 jaar en geplaatst voor 2021. Bij klanten met aardgas wordt naast de elektriciteitsmeter ook meteen de gasmeter vervangen door een digitale meter. Meer info vind je op de website van je netbeheerder.
Hoewel je met de installatie van een digitale meter het voordeel van de terugdraaiende teller verliest, brengt het wel andere voordelen mee. Als zonnepaneleneigenaar ontvang je bijvoorbeeld injectievergoedingen voor je opgewekte elektriciteit die je niet zelf verbruikt – en dus terug op het net plaatst. Maar een digitale meter biedt je ook mogelijkheden voor energiedelen en energiemonitoring. Op die manier wil de Europese Unie haar burgers actiever laten deelnemen aan de energiemarkt.
Wist je dat…
digitale meters op dit moment enkel dagelijkse meetwaarden registreren, tenzij je in het MijnFluvius-portaal zelf de registratie van kwartierwaarden activeert? PV-Vlaanderen pleit al langer voor het standaard bijhouden van kwartierwaarden, omdat het belangrijk is voor simulaties in verband met zonnepaneleninstallaties, energieopslag en slimme sturingssystemen.
De Vlaamse regering heeft daarom besloten dat Fluvius vanaf 1 januari 2026 alle digitale elektriciteitsmeters standaard kwartierwaarden moet laten registreren. Voor zonnepaneleneigenaars gold een strakkere deadline: zij moeten deze data al sinds 1 januari 2025 registreren. Voor digitale aardgasmeters wordt een uurregistratie verplicht gesteld tegen 1 januari 2028.