In Vlaanderen worden sinds juli 2019 digitale meters voor elektriciteit en gas geplaatst. Ondertussen zijn het er al meer dan 2,3 miljoen. Brussel maakt langzaamaan ook stappen in de overschakeling naar digitaal en ook Wallonië heeft de keuze gemaakt om de oude meters te vervangen door zogenoemde ‘slimme meters’.

Wat is een digitale meter?

De meeste mensen hebben thuis een elektromechanische meter met een draaiteller. De digitale meter is er één met een elektronische display. Net als de klassieke Ferrarismeters meet hij het elektriciteits- en aardgasverbruik, maar de digitale meter kan afzonderlijk de opname en de injectie (door bijvoorbeeld zonnepanelen) meten. Dit nieuwe type meter dankt zijn naam aan de ingebouwde communicatietechnologie waardoor hij informatie kan versturen en ontvangen. Hierdoor krijg je meer inzicht in jouw energieverbruik en zie je snel waar je kan besparen.

Wat zijn de voordelen van een digitale meter?

De nieuwe generatie digitale energiemeters biedt heel wat voordelen:

• Automatische meteropname

De meterstanden worden automatisch doorgestuurd naar de netbeheerder. Er hoeft dus niemand meer bij je thuis langs te komen voor een meteropname.

• Geen aparte budgetmeters nodig

De digitale meter geeft feedback over het werkelijke verbruik. Hierdoor kunnen energieleveranciers werken met een systeem van voorafbetaling waarbij het plaatsen van een budgetmeter overbodig is.

• Kostenefficiënt elektriciteitsverbruik dankzij betere monitoring

Energiemonitoring is dé manier om inzicht te krijgen in je verbruik en besparingskansen. Met een digitaal toestel kan je je stroomverbruik via allerlei apps opvolgen. Een daarvan is Luminus EnergyControl Monitor: een klein apparaatje, aangesloten op je digitale meter, geeft je realtime-inzicht in je energiehuishouden, geeft je gedetailleerde informatie over sluimerverbruik, toont je welke toestellen niet naar behoren werken en levert handige tips om je energierekening te beperken. Meer over energiemonitoring lees je hier.

• Eenvoudig overschakeling tussen enkel- en tweevoudig tarief

Dankzij een digitale meter is het een stuk eenvoudiger om over te schakelen van dag- en nachttarief naar één tarief. Of net andersom.

• Afsluiten en (her)aansluiten wordt goedkoper

Het afsluiten of aansluiten van een slimme meter kan vanop afstand gebeuren. Hierdoor vallen de hoge kosten voor het af- en aansluiten grotendeels weg.

• De digitale meter maakt injectievergoedingen mogelijk

Beschik je als zonnepaneleneigenaar over het ‘nettarief werkelijke afname’ en heb je gekozen voor een energietarief met injectievergoeding? Dan krijg je een vergoeding voor elke kWh die je terug op het net stuurt. Meer informatie over je injectievergoeding lees je in dit artikel.

Wat zijn de nadelen van een digitale meter?

• De bezuinigingen zijn voor sommigen eerder beperkt: Het klopt dat een slimme meter helpt om je verbruik op te volgen en je zo stimuleert om bewuster met energie om te gaan. Maar als je al energiebewust leeft, biedt de meter op dat vlak niet zo heel veel meerwaarde. Bovendien verbruikt de digitale meter, in tegenstelling tot een mechanisch exemplaar, zelf ook wat energie.
• Meer storingen en kortere levensduur: In vergelijking met een mechanische meter is een digitale meter gevoeliger aan storingen. Daarnaast gaat hij minder lang mee.
• Minder gedoe, maar meer grip op je privacy: Een slimme meter maakt gebruik van een internetverbinding om je gegevens rechtstreeks door te sturen naar de netbeheerder. Als klant ben je uiteraard eigenaar van deze gegevens en geef je al dan niet de toestemming aan je leverancier om meer dan enkel je jaarverbruik te ontvangen. Je beslist zelf met wie je bijvoorbeeld kwartaalgegevens deelt.

Uitrol digitale meters in Vlaanderen

Sinds juli 2019 worden de digitale meters geleidelijk aan geïnstalleerd in heel Vlaanderen. Bouwers, verbouwers, eigenaars van zonnepanelen en klanten met een budgetmeter komen eerst aan de beurt.

Heb je zonnepanelen? Dan kun je dankzij je digitale meter vergoed worden voor de energie die je opwerkt, maar niet zelf verbruikt en dus terug op het net injecteert. Via een zogenaamd terugleveringscontract bij je energieleverancier krijg je een vergoeding per kWh die je terug op het net plaatst. Goed nieuws: bij Luminus is elk stroomcontract een terugleveringscontract, waardoor je als klant met digitale meter automatisch geniet van die injectievergoedingen.

Wat verder nog verandert, is de manier van het berekenen van je distrubitienetkosten, ook wel nettarieven genaamd. Vanaf de plaatsing van je digitale meter zullen deze voor een deel op basis van je werkelijke afname worden berekend en een ander deel op basis van je verbruikspieken. Dat laatste is nieuw sinds 1 januari 2023: het capaciteitstarief genaamd.

IN CIJFERS

De uitrol van de digitale meters verloopt erg vlot in Vlaanderen. Fluvius stelt gedetailleerde planningen op. Enkele cijfers van 20/09/2021:

– Er zijn intussen al meer dan 2,3 miljoen digitale meters geplaatst.

– Tegen 2024 moet 80% van de woningen een digitale meter hebben.

– De volledige omschakeling staat gepland tegen 2029.

Digitale meters in Brussel en Wallonië

De Brusselse regering is momenteel nog bezig met het opstellen van de juridische kaders om de uitrol van elektronische meters en hun functionaliteiten in de komende jaren mogelijk te maken. Sibelga gaat in de eerste fase Smart Ready-meters plaatsen die vanop afstand gecontroleerd worden. Vanaf 2023 zouden elk jaar 40.000 slimme meters worden geplaatst. Er kan dus nog veel gebeuren op vlak van technologie, kosten, noden…

Ook de Waalse regering vindt digitale meters de enige logische keuze voor de toekomst, in termen van vooruitgang en efficiëntie. Wallonië heeft daarom – naar analogie met Vlaanderen – het prosumententarief geïntroduceerd op 1 oktober 2020. Je kan er nu kiezen tussen een capaciteitstarief, vergelijkbaar met het Vlaamse prosumententarief en berekend op het vermogen van je omvormer, of een proportioneel tarief, vergelijkbaar met het nieuwe tariefsysteem in Vlaanderen. Energieregulator CWaPE zal waken over de juiste toepassing van het tarief. Bovendien mogen sinds 1 januari 2023 ook in Wallonië enkel nog digitale meters geïnstalleerd worden. Eerst komen grote installaties aan de beurt, nadien ook de kleinere, residentiële installaties.

Wie betaalt de kosten van de digitale meter?

De Vlaamse energieregulator VREG voerde een kosten-batenanalyse uit over de uitrol van digitale meters in Vlaanderen. Die analyse spreekt van een juiste beleidskeuze en een maatschappelijk winstgevend effect dat kan oplopen tot 393 miljoen euro. Toch zal de plaatsing van digitale meters ook een kleine kost hebben voor de gezinnen.

Een gemiddeld gezin zou volgens de VREG maximaal 1,30 euro per maand meer betalen, met name via hogere tarieven van de netbeheerders. Volgens de Vlaamse overheid kan deze extra kost echter gemakkelijk teruggewonnen worden door de energiebesparing die gepaard gaat met een actief gebruik van de digitale meter.

Je netwerkbeheerder contacteert je voor de plaatsing van een digitale meter. Wil je op eigen vraag omschakelen naar een digitale meter? Dan kan je de gratis plaatsing aanvragen op de website van de netbeheerder (Fluvius in Vlaanderen, ORES in Wallonië en Sibelga in Brussel).