Het is verstandig om je voorschotbedrag goed in de gaten te houden, ongeacht of je een vast of variabel tarief hebt. Zo behoud je de controle over je energiefactuur en vermijd je onaangename verrassingen op je jaarlijkse afrekening. Ontdek er alles over in dit artikel.
Hoe wordt je voorschot berekend?
Je energiefactuur volgt een bijzonder systeem: doorheen het jaar betaal je voorschotten en die worden verrekend met je jaarafrekening (= je effectieve verbruiksfactuur). Dat systeem van de voorschotfacturen is in het leven geroepen om je energiekosten te spreiden. Niemand wordt aan het einde van het jaar graag verrast met een grote rekening die je in één keer moet betalen. De energiemaatschappijen vragen daarom om elke maand (in sommige gevallen ook twee- of driemaandelijks) een voorschotfactuur te betalen. Die omvatten een schatting van je verbruik, meestal gebaseerd op de meterstanden van het voorgaande jaar en de energieprijzen die op dat moment golden.
Zo gaat dat in zijn werk:
- Als verbruiker betaal je periodiek een vast voorschotbedrag.
- Eén keer per jaar komt je netbeheerder de meterstanden opnemen. Die resultaten geeft hij door aan je energieleverancier. Voor wie een digitale meter heeft, gebeurt dit doorgaans automatisch.
- De energieleverancier berekent dan hoeveel energie je daadwerkelijk hebt verbruikt. Die jaarafrekening wordt verrekend met de voorschotten die je al betaalde.
- Is het totaalbedrag dat je via de voorschotten betaalde hoger dan je uiteindelijke jaarafrekening? Dan krijg je het teveel terug.
- Is het totaalbedrag dat je via de voorschotten betaalde lager dan je uiteindelijke jaarafrekening? Dan moet je het verschil nog bijbetalen.
Het is ook op het moment van de jaarafrekening dat je voorschotbedrag opnieuw bekeken wordt. Op basis van je verbruikshistoriek van het afgelopen jaar (soms ook de afgelopen drie jaar) en de heersende marktprijzen, stelt je energieleverancier dan een nieuw voorschotbedrag voor, dat beter past bij je daadwerkelijke verbruiksgewoonten.
De voorschotfacturen zijn dus eigenlijk een schatting van de totale hoeveelheid energie die jij op een jaar zal verbruiken.
Waarom moet ik mijn voorschot aanpassen?
Toch is het systeem van de voorschotfacturen niet waterdicht. Het voorschotbedrag dat aan het begin van het jaar werd bepaald, kan na een paar maanden verkeerd zijn. In het beste geval krijg je aan het einde van het jaar geld terug, maar dan verlies je doorheen het jaar wel geld dat je toen had kunnen gebruiken. In het slechtste geval kom je aan het einde van het jaar voor een onverwacht hoge rekening te staan.
Er zijn verschillende redenen waarom je het bedrag van jouw voorschotfactuur doorheen het jaar best eens checkt en indien nodig aanpast:
- Als er iets is dat we geleerd hebben uit het afgelopen jaar, is het wel dat de energiemarkt erg veranderlijk kan zijn: door stijgende (of dalende) energiemarktprijzen, taksen en/of distributiekosten is je voorschot plots niet langer accuraat.
- Werd je contract tussen twee meteropnames door hernieuwd aan een andere prijs? Dan wordt je voorschotbedrag niet automatisch aangepast. Opgelet: controleer zeker in je online klantenzone of je voorschotbedrag nog steeds een correcte inschatting is. Zo niet, pas je dit zelf eenvoudig aan en vermijd je verrassingen bij de jaarafrekening.
- Ook je werkelijke verbruik kan veranderen door een strenge winter, een verandering in het aantal bewoners, het aanschaffen of weghalen van een grootverbruiker, energiebesparende renovaties, … Allemaal zaken die invloed hebben op je energiefactuur en de relevantie van je voorschotbedrag.
De invloed van een vast of variabel tarief
Wanneer je een energiecontract afsluit, krijg je doorgaans de keuze tussen een vast of variabel tarief. Daarmee bepaal je zelf op welke manier jij met de veranderende markt wil omgaan. Ze hebben elk hun voor- en nadelen en ook het tijdig aanpassen van je voorschotbedrag is in beide situaties van belang.
- Een variabel tarief volgt steeds de actuele marktsituatie en past je energieprijs maandelijks of elk kwartaal aan. Aangezien je tarief om de zoveel tijd wijzigt, neem je je voorschot best regelmatig onder de loep. Je energieleverancier controleert het bedrag alvast op drie momenten tijdens het jaar, waaronder het moment van je jaarlijkse afrekening, om te bekijken of je voorschotbedrag niet te ver afwijkt van je werkelijke verbruik. Zowel bij te lage als te hoog ingeschatte voorschotbedragen.
- Een vast tarief verzekert je van een vaste prijs zo lang het contract geldt. Die prijs wordt steeds bepaald op basis van de marktprijzen die van toepassing zijn op het moment dat je het contract afsluit. Wanneer je contract wordt hernieuwd, wordt je voorschotbedrag niet automatisch aangepast. Je kunt dit eenvoudig controleren in je online klantenzone en, indien nodig, zelf aanpassen.
Er zijn dus twee belangrijke momenten voor je energiecontract, maar die vallen meestal niet samen.
1. Het moment dat je klant wordt of je contract hernieuwt, want dan wordt ook je energieprijs aangepast.
2. Het moment dat je meterstand jaarlijks wordt opgenomen, omdat dan ook je jaarafrekening wordt opgemaakt.
Een voorbeeld
Mila sloot in oktober haar energiecontract af. Ze koos toen voor een vast tarief via een contract van één jaar. Haar energiecontract loopt dus telkens in oktober ten einde waarna het automatisch hernieuwd wordt volgens de actuele prijzen.
In haar gemeente komt de distributienetbeheerder elk jaar in mei langs om de meterstanden op te nemen. Haar energieleverancier berekent in die periode ook haar jaarafrekening en bepaalt haar voorschotbedrag voor komend jaar, op basis van Mila’s verbruik en de prijs van het nog lopende contract uit oktober.
Wanneer de markt stabiel is, blijft Mila’s energieprijs ongeveer hetzelfde, maar het voorbije jaar bleven de energieprijzen maar stijgen. Wanneer haar energiecontract dan hernieuwt, betaalt ze niet meer het juiste voorschotbedrag, want dat is nog afgestemd op de milde situatie van mei.
- Als Mila haar voorschotbedrag niet tijdig aanpast, betaalt ze tot aan haar meteropname te weinig. Zo komt ze in mei plots voor een verrassend hoge jaarafrekening te staan.
Wat is een ideaal voorschotbedrag?
- Betaalbaar voor jouw financiële situatie doorheen het jaar.
- In overeenstemming met je daadwerkelijke verbruik.
- Geen verrassingen bij de jaarafrekening.