Zonnepanelen zijn vaak het eerste waar men aan denkt als het gaat over zelf groene, duurzame energie opwekken. Maar ook warmtepompen komen steeds meer in trek, vooral bij nieuwbouwprojecten en verregaande renovaties. Wist je dat de combinatie van een warmtepomp en zonnepanelen ervoor kan zorgen dat je energiekosten bijna tot nul worden herleid?

We kijken in dit artikel naar de voor- en nadelen van zowel zonnepanelen als warmtepompen en naar hoe een combinatie van die twee extra winst oplevert.

Zonnepanelen

Zonnepanelen blijven een zeer interessante investering. De kostprijs van een zonnepaneleninstallatie daalt en de kwaliteit verbetert. Dat resulteert in meer rendement en een lagere elektriciteitsrekening. Bovendien helpen zonnepanelen bij renovaties en nieuwbouw om de steeds strengere EPB-eisen te behalen. Een van de weinige nadelen is dat er energie verloren kan gaan omdat het consumptiepatroon van de gebruiker vaak niet is afgestemd op het productieproces van een zonnepaneleninstallatie:

• Je verbruikt vooral ’s avonds en ’s nachts energie, wanneer de zonnepanelen minder energie opwekken. Op die momenten moet je dus dure energie van het netwerk aankopen. 
• Overdag produceren zonnepanelen een overschot aan elektriciteit die je vaak niet meteen kan verbruiken. Daardoor verlies je goedkope energie aan het net.

Wat dit voor jou als eigenaar exact voor (financiële) gevolgen heeft, is afhankelijk van het metertype, het tijdstip van installatie (onder welke regelgeving je valt) en in welk gewest je woont (subsidies). In welke situatie je je ook bevindt, je haalt het meest uit je zonnepanelen wanneer je de opgewekte energie zoveel mogelijk zelf consumeert. Een overgedimensioneerde installatie is vandaag dus een no go.

Warmtepomp

Een warmtepomp zet energie uit water, uit de bodem of uit de lucht om in warmte die je kan gebruiken voor je verwarming en eventueel je sanitair warm water. Op die manier kan je zuinig en milieuvriendelijk verwarmen. Je gebruikt geen fossiele brandstoffen, maar wel elektriciteit.

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in hoeveel kWh de warmtepomp oplevert voor 1 kWh elektriciteit. Bij een aardgasketel staat 1 kWh aardgas ongeveer gelijk aan 1 kWh elektriciteit. Afhankelijk van het type, ligt dit bij warmtepompen tussen factor 2 en 5 (1 kWh elektriciteit levert dus 2 tot 5 kWh warmte op). In praktijk vind je twee indicatoren terug:

• COP (coefficient of performance): indicatieve waarde vastgesteld in een gecontroleerde omgeving, bijvoorbeeld bij een constante temperatuur van 10°.
• SPF (seasonal performance factor): meer realistische schatting, gebaseerd op het rendement gedurende één jaar.

Je kunt het rendement verhogen door je elektriciteitsverbruik te beperken:

• Vermijd grote temperatuurschommelingen. Het is een misvatting dat je energie bespaart door ’s nachts of bij afwezigheid de temperatuur sterk aan te passen.
• Verlaag de temperatuur van het verwarmingswater. Hoe lager (maximum 40°), hoe minder je pomp moet werken en hoe lager het verbruik.
• Zorg voor professioneel onderhoud. Hoewel dit niet verplicht is, zoals dat bij een verwarmingsketel wel het geval is, heeft een propere warmtepomp een beter rendement en een langere levensduur.
• Kies bij een systeem met een elektrische weerstand voor een correct gedimensioneerde pomp en zorg ervoor dat de warmtevraag correct is ingesteld. Als dat niet zo is, zal de elektrische weerstand heel regelmatig actief zijn, waardoor het verbruik stijgt.

Ondanks deze maatregelen verbruikt een warmtepomp sowieso heel wat elektriciteit. Meer informatie over de werking van de verschillende types warmtepompen vind je in dit artikel.

1 + 1 = 3

Bij de installatie van een warmtepomp wordt in de meeste gevallen aangeraden om ook zonnepanelen op je dak te installeren. Dit omwille van het grote elektriciteitsverbruik van een warmtepomp. Deze slimme combinatie biedt heel wat voordelen:

• De overtollige energie die je zonnepanelen (overdag) opwekken, wordt gebruikt om je warmtepomp van elektriciteit te voorzien.
• Je hangt minder af van de stijgende energieprijzen voor gas, mazout of elektriciteit.
• Bij de installatie en de koppeling van de twee systemen zijn in de meeste gevallen geen zware (renovatie)werken nodig.
• Je gebruikt duurzame energie en je ecologische voetafdruk verkleint.
• De EPB-eisen worden gemakkelijker behaald.

Alle gewesten bieden hun bewoners in bepaalde gevallen interessante premies aan voor investeringen in warmtepompen of zonnepanelen. Lees er alles over in deze artikels of zoek onmiddellijk op waar je recht op hebt via premiezoeker.be. Let wel: voor nieuwbouw zijn er zo goed als géén steunmaatregelen meer op het vlak van zonnepanelen en warmtepompen.

Om de energietransitie te versnellen, zorgt de regering voor een voordelig btw-tarief bij de aankoop van zonnepanelen. Hoewel vroeger enkel woningen ouder dan tien jaar van 6% btw konden genieten, krijgen sinds 1 april 2022 ook jongere woningen dit voordeel. De regel geldt tot 31 december 2023.

Ben je van plan om te investeren in duurzame energie? Onze specialisten helpen je graag verder in jouw keuze voor een zonnepaneleninstallatie op maat van jouw woning en behoeften.