Hoe werkt een waterkrachtcentrale? Heeft het enkel voordelen? Wat is de impact op het milieu? We nemen een kijkje achter de schermen van een moderne waterkrachtcentrale en gaan op zoek naar een antwoord op deze vragen.
Europa heeft haar doelstelling van 20% hernieuwbare energie tegen 2020 vlot gehaald. Vooral in windenergie en zonne-energie werd de afgelopen jaren sterk geïnvesteerd. Een andere belangrijke pijler van duurzame energie zijn waterkrachtcentrales. In Europa komt ongeveer de helft van de hernieuwbare energie uit waterkracht. In België hebben we 135 waterkrachtcentrales, waarvan 118 in Wallonië, die dagelijks honderdduizenden mensen van energie voorzien. Maar hoe werkt zo’n waterkrachtcentrale precies?
Van water tot energie
Het begint allemaal met neerslag die op de aarde valt, en als die niet door de bodem wordt opgenomen, stroomt het door naar lager gelegen gebieden. De zon laat het water weer verdampen en de cyclus begint opnieuw.
Een waterkrachtcentrale gebruikt net de energie van stromend of neerstortend water. Hierdoor wordt een turbine in beweging gezet die ervoor zorgt dat een generator elektriciteit opwekt. Er zijn 4 soorten centrales:
- De riviercentrale of doorstroomwaterkrachtcentrale bevindt zich op een (ingedijkte) rivier en maakt gebruik van de waterstroom.
- Bij de stuwdamcentrale wordt het water verzameld in een stuwmeer en het neerstortende water zorgt voor het draaien van de turbines en het opwekken van energie.
- De getijdencentrale maakt gebruik van de waterstromen die worden veroorzaakt door eb en vloed.
- In bergachtige gebieden gebruikt men ook pompcentrales. Deze zijn vooral economisch interessant. Water wordt in periodes met weinig energieverbruik naar het bovenbekken gepompt en als de vraag groot is, stort het terug naar het benedenbekken.
Waterkrachtcentrales kunnen ook nog onderverdeeld worden op basis van hun gegenereerd vermogen:
- Grote waterkracht: centrales met een vermogen van meer dan 10 MW. De grootste waterkrachtcentrale ter wereld, de Chinese Drieklovendam, heeft een vermogen van 22,5 GW.
- Kleine waterkracht: centrales met een vermogen van minder dan 10 MW.
- Mini waterkracht: centrales vermogen kleiner dan 1 MW.
- Micro waterkracht: centrales met een vermogen van minder dan 100 kW.
Voordelen
Tweeduizend jaar geleden gebruikte men houten waterwielen om de kracht van water om te zetten in mechanische energie. Op het einde van de 19de eeuw werden de eerste stuwdamcentrales gebouwd. Van alle duurzame energie komt meer dan de helft door waterkracht. Door het belang van duurzame energie verbetert de technologie en het rendement van een waterkrachtcentrale en verkleint de impact op het milieu. We sommen de voordelen van een waterkrachtcentrale op:
- Afgezien van sommige pompcentrales, wekken waterkrachtcentrales elektriciteit op zonder gebruik te maken van brandstof.
- Er komen geen broeikasgassen vrij.
- Dammen en centrales gaan lang mee als ze goed onderhouden worden. Bij slijtage of als er betere technologie voorhanden is, kunnen onderdelen zoals de turbines en de generatoren vervangen worden.
- Waterkrachtcentrales kunnen snel opgestart of uitgeschakeld worden wanneer de vraag naar energie stijgt of daalt.
- In tegenstelling tot wind- en zonne-energie, is waterenergie constant beschikbaar.
- Rivieren en waterlopen zijn beter bevaarbaar doordat het water achter de dam hoger staat.
- Een stuwdam is een buffer tegen overstromingen.
- Water achter de centrale kan gebruikt worden voor de irrigatie van landbouwgronden.
Nadelen
Waterkrachtcentrales hebben ook een aantal nadelen. We sommen de belangrijkste op:
- De bouw van een waterkrachtcentrale is duur.
- Bij langdurige droogte kan de energieproductie sterk dalen.
- Stuwdammen en stuwmeren hebben altijd een invloed op het ecosysteem. Het milieu in en om het water verandert.
- Sommige waterdieren kunnen een waterkrachtcentrale moeilijk passeren en raken gekwetst of sterven.
Wij bij Luminus vinden dat de natuur absoluut niet mag lijden onder het gebruik van waterkracht. Meer details over onze maatregelen vind je in onze blogpost: Luminus blijft zich inzetten voor meer biodiversiteit.
De doelstellingen voor hernieuwbare energie
De Europese doelstelling van het percentage hernieuwbare energie blijft veranderen. Tegen 2020 moest 20% van het Europese energieverbruik uit hernieuwbare energiebronnen gehaald worden. In 2018 werd die doelstelling al veranderd in 32% tegen 2030 en sinds juli vorig jaar ligt er een voorstel tot verhoging naar 40% op tafel. België haalde zijn streefdoel van 13% tegen 2020 niet, maar investeert nu met hernieuwde motivatie in groene energie. Ons nieuwe doel: tegen 2030 moet 40 tot 50% van onze energievoorziening uit hernieuwbare bronnen, als zon en wind, komen.
Luminus geeft alvast het goede voorbeeld. Onze 270 windturbines wekken jaarlijks maar liefst 698 MW elektriciteit op, goed voor het verbruik van meer dan 380.000 gezinnen. Een andere belangrijke pijler van duurzame energie zijn waterkrachtcentrales. In België hebben we 154 waterkrachtcentrales, waarvan 141 in Wallonië, die dagelijks honderdduizenden mensen van energie voorzien. Maar hoe werkt zo’n waterkrachtcentrale precies?
De toekomst van waterkracht
Duurzame energie neemt in de toekomst een steeds grotere rol op in onze energieproductie en de kracht van water zal hierin een belangrijke factor blijven. Ook bij Luminus hechten we hier groot belang aan. Zo investeren we al meer dan 60 jaar in hernieuwbare energie en voorzien we jaarlijks 60.000 Belgische gezinnen van stroom dankzij onze 7 waterkrachtcentrales op Belgisch grondgebied. Die produceren jaarlijks zo’n 70 MW elektriciteit en zorgen dat er 101.250 ton CO₂ minder uitgestoten wordt.