In Vlaanderen wordt op 1 januari 2023 het capaciteitstarief geïntroduceerd. Dat is de nieuwe berekening voor je gebruik van het elektriciteitsnet en hoofdzakelijk van toepassing op alle huishoudens met digitale meter. Als je je afvraagt of je toekomstige energiefactuur hiermee de hoogte in zal gaan, zijn wij er om je duidelijkheid te brengen. Alleen in heel specifieke gevallen kan dit voor een stijging van je netkosten zorgen. Een blik op de feiten.

Wat is het capaciteitstarief?

Al jaar en dag betaal je aan je distributienetbeheerder – Fluvius in Vlaanderen – een bijdrage voor je gebruik van het elektriciteitsnet. Dit wordt zoals steeds doorgerekend via je energiefactuur. Vanaf 2023 wordt die bijdrage op een nieuwe manier berekend: volgens het gemiddelde van je gebruikspieken. Het doel? Overbelasting van het elektriciteitsnet vermijden tijdens de gezamenlijke transitie naar groenere energie. Op deze pagina krijg je een gedetailleerde toelichting.

• Vandaag bestaat ongeveer een derde van je energiefactuur uit distributienetkosten, berekend op basis van je verbruik.
• Na de introductie van het capaciteitstarief zal je werkelijke energieverbruik nog maar voor een deel meetellen. Iets meer dan de helft van de netkosten wordt dan berekend op basis van je verbruikspieken. Meer details lees je hier.
• Die verbruikspieken kan men alleen meten wanneer je over een digitale elektriciteitsmeter beschikt. Voor wie nog een analoge meter heeft, geldt een vaste bijdrage die hieronder wordt toegelicht.

Hoe berekent de VREG je capaciteitstarief?

Op dit moment worden je netkosten gebaseerd op je totale verbruik in kilowattuur (kWh). In de toekomst kijkt de VREG elke maand naar je hoogste kwartierpiek in kilowatt (kW), geregistreerd door je digitale meter. Dit wordt je maandpiek genoemd. Gezien je als huishoudelijke verbruiker jaarlijks wordt afgerekend, wordt het gemiddelde genomen van je maandpieken van de laatste 12 maanden. Op basis daarvan wordt je effectieve netkost bepaald.

Het capaciteitstarief heeft geen effect op je energietarief, alleen op het deel distributienetkosten van je energiefactuur. Bekijk het als een nieuwe manier van het berekenen van die netkosten.

Ook de berekeningswijze voor wie nog een analoge meter heeft verandert. Aangezien dit toestel geen pieken (kW) registreert, worden je netkosten als volgt berekend:

• Een deel van de netkost bestaat uit een vaste bijdrage die overeenkomt met een maandpiek van 2,5 kW: de minimumbijdrage voor gezinnen met een digitale meter.
• Het overige deel blijft berekend zoals voorheen, op basis van je werkelijk afgenomen kWh.

Stijgt je energiefactuur na de invoering van het capaciteitstarief?

Op basis van onze eerste inschattingen gaan we ervan uit dat de impact op de energiefactuur bij velen klein zal zijn. Volgens voorlopige simulaties van de VREG zullen de distributienettarieven dalen of maximaal 10% stijgen voor iets meer dan de helft van de Vlaamse gezinnen. Als gezin met een gemiddeld of hoog gebruik zal je jouw netkosten zien krimpen, als je tenminste je verbruik weet te spreiden. 

De VREG zelf benadrukt dat je als consument niet aan comfort hoeft in te binden of een heel nieuw dagschema moet invoeren. Gebruik hun handige simulator om te weten te komen welk verschil het capaciteitstarief zal betekenen voor jouw energiefactuur. 

We geven je alvast deze tips mee om er zelf mee aan de slag te gaan:

• Door je elektriciteitsverbruik voldoende te spreiden, beperk je jouw capaciteitstarief en kan je zelfs jouw netkosten doen dalen ten opzichte van je huidige tarief.
• Die spreiding vraagt hier en daar om een gedragswijziging: gebruik je energieverslindende toestellen niet allemaal tegelijkertijd, net zoals het opladen van je elektrische wagen, je airco, je elektrische boiler, enzovoort. 
• De impact van het capaciteitstarief op je voorschotten en jaarafrekening beperk je redelijk gemakkelijk. Met gewone huishoudelijke apparaten is het trouwens bijna onmogelijk om onverantwoorde pieken te bereiken. Een gemiddeld gezin verbruikt immers 3025 kWh per jaar.

Op wie heeft het capaciteitstarief het grootste effect?

Via deze online simulator bereken je de impact op je eigen energiefactuur. Goed om te weten: alleen in heel specifieke situaties heeft de invoering van het capaciteitstarief een aanzienlijk effect op je energiefactuur. Bijvoorbeeld:

• Als je een elektrische wagen hebt met een thuislader, maar geen zonnepanelen en/of thuisbatterij, kan het zijn dat je maandpiek de hoogte ingaat, en dus ook je netbijdrage.
• Als je nét je elektrische wagen oplaadt wanneer je warmtepomp in gang schiet, moet je misschien meer betalen. Spreiding van het gebruik van je grootverbruikers is echt key om een hogere energierekening te vermijden.
• Als kleine verbruikers (zoals kleine gezinnen in een appartement, zonder zonnepanelen of elektrische wagen) heb je minder mogelijkheden om je verbruik te spreiden, waardoor je het effect zal voelen van de invoering van het capaciteitstarief door een stijging van je elektriciteitsrekening. 
• Heb je een tweede verblijf? Dan ga je dat waarschijnlijk voelen in je energiefactuur. Je gemiddelde maandpiek in dat verblijf is misschien lager, maar door de minimale bijdrage van 2,5kW voor elke aansluiting, gaan je distributienettarieven omhoog.