BEN staat voor bijna-energieneutraal. Een begrip dat gevolgen heeft voor iedereen met bouw- of (grondige) verbouwplannen, want naar aanleiding van een Europese richtlijn moeten nieuwe gebouwen verplicht aan deze normen voldoen. Hoe pak je dat aan? En wat zijn de voordelen van een BEN-woning? Hier vind je een klare kijk op de BEN-eisen.
Wat is een BEN-woning?
Sinds 2021 is iedere persoon die een woning beslist te bouwen of verbouwen, verplicht om te benoveren: bijna-energieneutraal renoveren. Dat is niet alleen een goede zaak voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Hieronder vind je alle BEN-normen waar een woning aan moet voldoen om de titel van BEN-woning te verdienen.
Het E-peil van een BEN-woning: E30 of lager
Het E-peil is een indicator voor de energieprestaties van je huis. De waarde hangt af van de thermische isolatie, luchtdichtheid, compactheid, oriëntatie en bezonning van het pand, maar ook van je vaste installaties voor verwarming, warmwatervoorziening, ventilatie, koeling en verlichting. Produceert je woning hernieuwbare energie? Dan telt dat ook mee in de uiteindelijke beoordeling. Kortom: hoe energiezuiniger je woning is opgebouwd, hoe lager het E-peil.
Sinds 1 januari 2023 zijn alle residentiële gebouwen verplicht om een EPB-score D te halen. Daarvoor krijgen ze tijd tot vijf jaar na de notariële overdracht. De komende jaren worden die eisen steeds strenger en op termijn (vanaf 2040) zal elke woning een A-score moeten halen. Lees meer over de EPB-eisen voor BEN-woningen.
Het K-peil van een BEN-woning: K40 of lager
Het K-peil is een indicatie van de warmte-isolatie van je volledige woning. Hoe beter je woning geïsoleerd is en hoe minder warmte je verliest via je muren, daken, vloeren en vensters, hoe lager je K-peil. Let op: Het K-peil geldt alleen voor nieuwbouwwoningen, niet voor renovaties.
Het S-peil van een BEN-woning: S28 of lager
Het S-peil of ‘schilpeil’ is het cijfer dat uitdrukt hoe energie-efficiënt de ‘gebouwschil’ (gevels, dak en vloeren) van je woning is. Hoe lager de waarde, hoe beter het gebouw bestand is tegen hitte of koude van buitenaf. Zo behoud je een constante temperatuur in huis en verbruik je minder aan verwarming of airconditioning.
De thermische isolatie van een BEN-woning (Umax)
De constructiedelen van een BEN-woning moeten voldoen aan bepaalde Umax-eisen (uitgedrukt in W/m²K). Hoe lager de U-waarde van een onderdeel van je constructie, hoe minder warmte er verloren gaat. Momenteel mogen de constructiedelen van je woning maximaal deze U-waarden halen:
- Buitenmuren, vloeren, daken en plafonds: Umax = 0,24 W/m2K
- Vensters: Umax = 1,50 W/m2K (gemiddelde van alle ramen)
- Beglazing: Umax = 1,10 W/m2K
- Deuren en poorten: Umax = 2,00 W/m2K
Productie van hernieuwbare energie
Een BEN-woning moet vandaag een bepaalde hoeveelheid hernieuwbare energie produceren: 25 kWh/m² voor een nieuwbouwwoning en 20 kWh/m² voor een ingrijpende energetische renovatie. Er zijn verschillende mogelijkheden om die cijfers te behalen:
- Een zonneboiler
- Zonnepanelen
- Een warmtepomp
- Een warmtepompboiler
- Een biomassaketel
- Aansluiting op een stadsverwarmings- of stadskoelingsnet
- Deelname aan een provinciaal project voor hernieuwbare energie
- De meest recente info over de BEN-eisen vind je op de website van de Vlaamse overheid.
Bijkomende BEN-normen
- De netto-energiebehoefte voor verwarming is 70 kWh/m² of lager.
- Je ventilatiesysteem voldoet aan de geldende normen.
- De oververhittingsindicator is 6.500 Kh of lager.
De voordelen van een BEN-woning voor jou
Bouwen volgens de BEN-normen is in Vlaanderen verplicht sinds 2021, maar het heeft meer voordelen dan alleen maar ‘in orde zijn met de wetgeving’. Ook de voorbije jaren werd er al volop bijna-energieneutraal gebouwd, omdat de extra investeringen in energiebesparende maatregelen zich op termijn dubbel en dik terugbetalen:
- In een BEN-woning verlies je minder warmte, behoud je een constante temperatuur en heb je geen last van tocht, waardoor je wooncomfort er stevig op vooruitgaat.
- Je energiefactuur verlaagt aanzienlijk.
- Je bent niet meer of amper afhankelijk van fossiele brandstoffen.
- Je woning voldoet aan de normen en behoudt daardoor langer zijn waarde op de vastgoedmarkt.
- Dankzij de lage CO2-uitstoot help je mee aan de verbetering van het klimaat en het milieu.
- Je geniet van premies, kortingen en voordelige leningen bij de bouw van een BEN-woning. Sinds oktober 2022 kan je Mijn VerbouwPremie aanvragen voor energiebesparende renovaties.
In Brussel gelden voorlopig beperkte BEN-normen
Hoewel BENOveren een Europese verplichting is, mogen landen zelf bepalen hoe hun BEN-normen eruit zien. In België verschillen de vereisten per gewest. Vlaanderen en Brussel hanteren een gelijkaardige aanpak, maar in Brussel zijn de vereisten eerder beperkt:
- Het primaire energieverbruik is 45 kWh/m² of lager.
- De netto-energiebehoefte voor verwarming is 15 kWh/m² of lager.
- Er mag minder dan 5% van de tijd een oververhittingsrisico zijn.
- De oververhittingsindicator is 6.500 Kh of lager.
Is een BEN-woning hetzelfde als een energieneutrale woning of passiefhuis?
Volledig energieneutrale woningen en passiefhuizen leggen de lat nog een beetje hoger dan BEN-woningen:
- De energieneutrale woning verbruikt niet meer gas of elektriciteit dan dat er doorheen het jaar wordt teruggeleverd door hernieuwbare energiebronnen. Er is dus sprake van een nuloperatie.
- Een passiefhuis focust vooral op een zo laag mogelijk energieverbruik door het binnenklimaat efficiënt te beheren.
De energiebehoefte van beide woningsoorten bedraagt maximaal 15 kWh/m² en het E-peil is E-0 – en in sommige gevallen zelfs negatief. Het K-peil ligt tussen K10 en K20. Deze gebouwen zijn uitzonderlijk goed geïsoleerd, waardoor je heel veel bespaart op je energiefactuur.
Deze woningen scoren dus op alle gebieden beter dan een BEN-woning, maar toch ligt de focus van bouwondernemingen vooral op benoveren. De bouw van een passief- of energieneutraal huis vraagt namelijk meer tijd en vooral ook meer geld. Het uiteindelijke kostenplaatje is vaak niet haalbaar voor de doorsneeburger. Een BEN-woning is daarom de meer toegankelijke keuze, waarmee je evengoed gerust bent voor de toekomst.