Warmtepompen en ook warmtepompboilers komen stilaan meer in de picture als duurzaam alternatief voor een verwarmingsketel op fossiele brandstoffen. Toch worden warmtepompen nog vaak gezien als (te) duur en exclusief voor burgers met een goed gevulde spaarpot. Hierdoor laat men ze vaak onterecht links liggen en kijkt men niet naar de voordelen van dit systeem.
Warmtepompen heb je in verschillende types aan een verschillende prijs. Ook bestaan er een aantal premies om je een financieel duwtje in de rug te geven. Daarbovenop heeft een warmtepomp heel wat voordelen ten opzichte van andere systemen.
Verschillende types = verschillende prijzen en toepassingen
Het klopt, sommige warmtepompen hebben een stevig prijskaartje. Maar de belangrijkste vraag is of de investering in deze technologie zijn prijs waard is. Afhankelijk van waarvoor je het nodig hebt, welk comfort je nastreeft en hoe duurzaam jouw levenspatroon is, heeft elk type warmtepomp specifieke kenmerken en een verschillend kostenplaatje. Een overzicht:
1) Lucht-lucht warmtepomp
Deze warmtepompen halen hun warmte uit de (buiten)lucht en blazen deze onmiddellijk in je woning. Tijdens warme dagen kunnen ze ook omgekeerd werken als airco. Bij zeer koude temperaturen verwarmt dit systeem onvoldoende, waardoor het enkel gebruikt kan worden als bijverwarming.
- Investeringskost: vanaf 1500 euro
- Rendement: tussen 2 en 4 COP
- Wordt meestal gebruikt bij: renovatie.
2) Lucht-water warmtepomp
Een lucht-water warmtepomp warmt je verwarmingswater en eventueel je sanitair water op door warmte te onttrekken aan de buitenlucht. Het gemiddelde rendement ligt hoger dan bij een lucht-lucht warmtepomp.
- Investeringskost: vanaf 5.000 euro
- Rendement: tussen 2,5 en 4 COP
- Wordt meestal gebruikt bij: nieuwbouw en renovatie.
3) Bodem-water warmtepomp
Een bodem-water warmtepomp of geothermische warmtepomp haalt aan de hand van aardsondes warmte uit de grond. Het voordeel is een constante, bijna onuitputtelijke bron van energie en een hoog rendement. Ook vergt het systeem weinig onderhoud en is de levensduur erg lang. Voor de plaatsing is een geologisch onderzoek en een vrij en groot toegankelijk stuk grond noodzakelijk.
- Investeringskost 12.000 tot 15.000 euro
- Rendement: tussen 4 en 5 COP
- Wordt meestal gebruikt bij: nieuwbouw.
4) Water-water warmtepomp
Dit systeem is vergelijkbaar met een bodem-water warmtepomp, maar haalt warmte uit grondwater. Het rendement is het hoogst van alle systemen en zeer stabiel, maar ook de plaatsingskosten zijn groter. Het is de meest duurzame oplossing voor verwarming en sanitair water.
- Investeringskost: vanaf 20.000 euro
- Rendement: meer dan 5 COP
- Wordt meestal gebruikt bij: nieuwbouw.
5) Warmtepompboiler
Dit is een boiler gekoppeld aan een lucht-water warmtepomp. Dit systeem maakt gebruik van de buitenlucht of de ventilatielucht in de woning om sanitair water duurzaam op te warmen. Door de relatief lage kostprijs, het lage elektriciteitsverbruik en het goedkoop verwarmen van sanitair water, is de warmtepompboiler zeker het bekijken waard bij duurzame renovatieprojecten of wanneer je verwarmingsketel aan vervanging toe is.
- Investeringskost: 2.000 tot 4000 euro
- Rendement: 3 COP
- Wordt meestal gebruikt bij: renovatie.
Wat is de COP van een warmtepomp?
Het rendement van een warmtepompboiler wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Dit geeft de verhouding weer tussen het energieverbruik en de hoeveelheid nuttige warmte. Bij een elektrische boiler of een condensatieketel is deze verhouding ongeveer gelijk aan 1. Een warmtepompboiler heeft bijvoorbeeld een COP van 3 en is dus 3 keer efficiënter dan een elektrische boiler.
Let wel: de waarde staat altijd voor het maximale rendement in de meest gunstige omstandigheden. De COP van een warmtepomp hangt tenslotte af van meerdere elementen: het type warmtepomp, de warmtebron en het verwarmingssysteem.
De voordelen van een warmtepomp
Waarom zou je een warmtepomp kopen? Er bestaan toch goedkopere alternatieven zoals de condenserende gasketel ? Dat klopt, maar het is niet zo dat de duurdere aankoopprijs van sommige warmtepompen een reden is om het niet te doen. Tegenover de meerprijs staan namelijk heel wat voordelen:
- Je kiest voor een duurzame en dus goedkope manier van verwarmen: je gebruikt 2 tot 5 keer efficiënter energie dan bij een gasketel. Je investering betaalt zichzelf op termijn dus terug.
- Een warmtepomp kan ook dienst doen als airconditioning.
- Je bent niet afhankelijk van (stijgende) energieprijzen.
- De waarde van je woning stijgt, vooral bij duurdere systemen. De toekomstige koper moet namelijk de kosten van de metingen en boringen niet meer betalen. Indien hij het toestel moet vervangen blijven de kosten beperkt.
- Een warmtepomp is toekomstbestendig en compatibel met andere duurzame systemen zoals bijvoorbeeld zonnepanelen. Heb je al zonnepanelen op je dak liggen? Dan wordt het dus helemaal interessant!
Bij de aankoop van zonnepanelen betaal je momenteel maar 6% btw. Dat lage percentage was vroeger bestemd voor woningen ouder dan tien jaar, maar sinds 1 april 2022 hoeven ook jongere woningen geen 21% meer te betalen. Deze maatregel blijft van kracht tot 31 december 2023.
Subsidies
In elk gewest bestaan er premies voor een warmtepompen, maar de regels zijn niet overal hetzelfde:
VLAANDEREN
In Vlaanderen kan je voor energiesubsidies terecht bij je netbeheerder. Het gaat hier telkens over maatregelen die je neemt in een bestaande woning. Zowel elektrische- als gaswarmtepompen komen in aanmerking voor een premie tot 40% van de totale factuurprijs. Er bestaat sinds 2019 ook een premie voor een warmtepompboiler. Bovendien kom je in aanmerking voor een totaalrenovatiebonus als je minstens 3 energiebesparende maatregelen neemt.
Ook in de burenpremie zijn warmtepompen opgenomen. En mogelijk geeft je gemeente of provincie een premie voor de installatie van een warmtepomp of kan je voor de aankoop een energielening aangaan. Kom het te weten via de subsidiemodule.
BRUSSEL
In Brussel krijg je een energiepremie voor een warmtepomp tot maximaal 50% van het factuurbedrag. De premie is afhankelijk van het gezinsinkomen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een warmtepomp voor sanitair water of voor verwarming.
Je kan deze premie combineren met de Brusselse renovatiepremie en zo tot 90% van je factuurbedrag recupereren. Ook bieden een aantal Brusselse gemeenten een groene lening aan.
WALLONIË
In Wallonië werkt men ook met verschillende inkomstencategorieën en kan je tot wel 70% van het factuurbedrag terugkrijgen. Warmtepompen zijn niet voorzien in de renovatiepremie van het Waals Gewest.
Conclusie
Een investering in een warmtepomp op maat van je woning en je behoeften is zeker mogelijk zonder je bankrekening te plunderen. Voor duurdere warmtepompen kan je, in bestaande woningen, rekenen op hoge premies en bovendien zijn er soms extra voordelen voor wie een aantal maatregelen combineert. Tel hierbij de winst op je jaarlijkse energierekening, de waardestijging van je woning en je keuze voor duurzaam verwarmen, en een warmtepomp is zeker de overweging waard.