Heel wat mensen willen graag hun ecologische voetafdruk verkleinen, maar weten niet goed waar te beginnen. In dat geval kan een voorbeeld zeker inspireren. Met de familie Zéro Carabistouille – oftewel de familie “Geen Gedoe” – is de toon gezet: genoeg onzin, nul verspilling, het is nu of… nu!
Sylvie, Pierre en hun twee dochters Naïs en Una waren altijd al milieubewust, maar in 2015 zette een ontmoeting met de zero waste-goeroe Bea Johnson hen aan hun inzet nog verder op te voeren. Het idee? Slechts één pot afval per jaar produceren. Die missie is ondertussen geslaagd, maar dat is nog niet alles. Ze startten ook een blog en publiceerden een boek om andere families te inspireren. Van tutorials en recepten tot interessante adressen en nuttige info om ecologischer te leven.
Hoe ontstond het idee van de blog Zéro Carabistouille?
Sylvie: Na de geboorte van onze twee dochters wilden we verder gaan in onze milieuvriendelijke aanpak. We waren al betrokken bij de uitbating van een collectieve moestuin, we aten biologisch voedsel, maar dat was voor ons niet genoeg. De productie van afval en de rampzalige gevolgen voor het milieu waren aspecten waarmee we tot dan niet helemaal rekening hadden gehouden. Na onze ontmoeting met Bea Johnson kregen we het idee voor de blog zerocarabistouille.be. Hier delen we onze successen, onze vragen en heel veel praktische info.
Het produceren van het equivalent van één pot afval per jaar impliceert een aantal veranderingen in gewoontes. Kan je ons enkele voorbeelden geven?
Sylvie: Het is een kwestie van stap voor stap gaan. Je kan bij je thuis bijvoorbeeld een ‘afvalscan’ doen en analyseren welk soort afval je gezin produceert. Want dat is voor iedereen anders. Daarna heb je een heel aantal opties: plastic bakjes en andere verpakkingen kan je gemakkelijk elimineren door bulkaankopen te doen of vers gesneden vlees te kopen. Vandaag bestaan er ook heel wat groepsaankopen in de korte keten. Je moet vindingrijk zijn, kijken welke zaken je kan missen en als dat niet kan, het product vervangen door een minder milieubelastend alternatief.
Hoe reageerden je kinderen toen je visie op afval veranderde?
Sylvie: In 2015 waren onze dochters 6 en 9 jaar oud en we legden hen uit waarom we dit wilden doen. Ook hier hebben we het stap voor stap aangepakt. De dozen ontbijtgranen zijn bijvoorbeeld vervangen door granen die we in bulk kochten. Onze dochters zijn opgegroeid in een gezin dat al gevoelig was voor het milieu en ze kregen dan ook niet te maken met al te bruuske veranderingen. Steeds meer mensen praten over de gevolgen van verspilling op scholen en in de media, en daardoor snappen kinderen waarom je de dingen anders wil aanpakken.
En de reactie van (en het effect op) de mensen rondom je?
Sylvie: We hebben ons empathisch en welwillend opgesteld. Niet iedereen beweegt in hetzelfde tempo en je moet daar begrip voor hebben. Om de dingen gemakkelijker te maken, vragen we onze gasten bijvoorbeeld geen verpakte producten mee te brengen als we een etentje bij ons thuis organiseren. Wie daar geen rekening mee houdt, moet het afval van de avond zelf terug mee naar huis nemen. Door er een spel van te maken, kan je de anderen in alle zachtheid bewustmaken van wat je doet. Je zaait kleine zaadjes die uiteindelijk ontkiemen en het kost trouwens niets om het te proberen.
Welke inspanningen doen jullie op andere vlakken om het milieu te beschermen? Op het vlak van energie of mobiliteit bijvoorbeeld?
Sylvie: Toen we ons huis kochten, hebben we het gerenoveerd om de isolatie te verbeteren, bijvoorbeeld door een kurkvloer te plaatsen. We hebben ook een regenwatertank en beperken ons waterverbruik zoveel mogelijk. Ons dak heeft nog geen zonnepanelen. We gaan liever stap voor stap te werk en voeren eerst concrete veranderingen ín ons huis door. Als we ons verplaatsen, geven we de voorkeur aan zachte mobiliteit. De auto komt maar zelden van stal.
Wat was het grootste offer bij alle veranderingen die jullie hebben doorgevoerd? Zou je nog terug naar je oude gewoontes willen?
Sylvie: We realiseerden ons dat niets echt onoverkomelijk was. Ik zou bijvoorbeeld niet afstappen van wasbare luiers, ook al moet je dan meer wassen. In werkelijkheid zijn het maar een paar extra stukken stof die je in de wasmachine moet doen. De prijzen van sommige ecovriendelijke producten kunnen soms iets hoger zijn, maar ik ben niet tegen het idee om een beetje meer te betalen voor kwaliteitsproducten die betekenis hebben. Ik was bijvoorbeeld ook bang dat onze avonden niet meer zo gezellig zouden zijn zonder industrieel gemaakte chips, maar ook daarvoor hebben we alternatieven gevonden die iedereen lekker vindt. Bovendien blijft het aanbod nootjes en crackers in bulk groeien, en dat is fijn.
Welke concrete tips zou je geven aan mensen die hun consumptiepatroon willen aanpassen?
Sylvie: Je begint best met een analyse van al je consumptiegewoontes. Als de keuken te ambitieus lijkt, kan je altijd met de badkamer beginnen. Je kan gemakkelijk voor een tandenborstel in bamboe kiezen in plaats van plastic, of wasbare luiers, zoals ik al zei. Ook vaste zeep en shampoo zijn een ecologische en goedkope oplossing.
In mijn boek Le Zéro déchet sans complexe (jammer genoeg nog niet verkrijgbaar in het Nederlands) zijn hoofdstukken gewijd aan domeinen waarvoor een alternatief voorhanden is: vakantie, kinderen, voeding … Je vindt er ook praktische tips en recepten voor elke dag. Mijn tweede boek, dat nog moet verschijnen, is meer op het huis gericht. Elke ruimte wordt apart behandeld en ook hier vind je gemakkelijke en leuke ideeën om te ‘vergroenen’. Op het internet en in boekenwinkels vind je trouwens ook een overvloed aan ideeën.
Heb je een persoonlijke tip om energie te besparen?
Sylvie: Kleine veranderingen kunnen een groot verschil maken, te beginnen met ledlampen. Je denkt er misschien niet altijd aan, maar als je bijvoorbeeld je telefoon overdag oplaadt, kan je hem uittrekken als hij volledig opgeladen is. Vergeet ook niet om de lader zelf uit het stopcontact te halen. Laders en apparatuur op stand-by verbruiken immers energie. Ook kiezen voor herlaadbare batterijen waar mogelijk en niet-herlaadbare batterijen naar een inzamelpunt brengen, helpt. De meisjes gaan met de step naar school. Dan wordt energie niet langer verbruikt, maar verbruik je ze zelf!