De verschilmakers #52: Labeur

Labeur heeft z’n naam niet gestolen: de vakmannen van de Gentse vzw staan elke dag paraat om te (ver)bouwen en renoveren, met oog voor duurzaamheid. Inrichten, pleisteren, tegelen, schilderen … Niks is te veel. Hoog tijd voor een ontwapenend gesprek met verschilmaker Jonas Tournicourt van Labeur! 

Vertel eens, Jonas. Wat is Labeur precies en hoe is het allemaal begonnen?

Jonas: “Het was eind jaren negentig toen de stad Gent de vzw Labeur heeft opgericht. Het idee was om mensen die om welke reden dan ook moeilijk aan de bak geraakten, toch terug aan het werk te krijgen. Een sociale werkplek dus, die zich vooral toespitste op (ver)bouwen en inrichten, of toch de afwerking daarvan. De opdrachten kwamen destijds van de stad zelf. Het ging dan om schilderwerken, decoratieve klussen … We zijn meer dan twintig jaar geleden begonnen met een piepkleine ploeg, maar jaar na jaar hebben we de vzw zien uitdijen tot een bonte bende van meer dan zestig man. Er zijn er die hun leven lang blijven plakken bij Labeur, anderen doen tijdelijk vrijwilligerswerk of een stage, tot ze weer klaar zijn voor een ‘echte’ job. Intussen werken we ook niet louter meer voor de stad, maar gaan we ook naar de mensen thuis. De voorbije jaren kwam er trouwens nog een meubelatelier bij, en een logistieke ploeg. Maar de missie is nog steeds hetzelfde: iederéén een kans geven op een job.” 

Labeur zet niet alleen in op het sociale, maar ook op het ecologische aspect. Hoe pakken jullie dat aan? 

Jonas: “Ecologisch is mogelijk het verkeerde woord. Als bouwonderneming is het anno 2022 nog altijd zo ontzettend moeilijk om jezelf ‘ecologisch’ te noemen. Begrijp me niet verkeerd, we werken heel graag met biologische en gerecupereerde materialen, maar de realiteit is dat het nog altijd een niche is.

Het klopt wel dat mensen voor Labeur kiezen omdat we duurzaamheid hoog in het vaandel dragen, maar dat is méér dan enkel het klimaat en de planeet. Wel zijn we heel geëngageerd om mee na te denken over wat beter kan in de toekomst. Op lange termijn. In Gent vind je tientallen ondernemers die bezig zijn met duurzaamheid, en die kunnen rekenen op de steun van Labeur. Neem nu het kleinschalige ecologische bouwbedrijf HuisMus, of Tintelijn, een duurzame aannemer in schilderwerken mét een natuurverfwinkel. Ook experimenteren we volop met het slopen en ontmantelen van allerhande bouwmaterialen, die we vervolgens hergebruiken. Zo kunnen we in ons meubelatelier een tafelblad of een kast maken van houtafval.” 

Is de particulier daar al klaar voor, om een tafelblad van ‘afval’ te kopen?  

Jonas: “De meesten kiezen nog voor een nieuw exemplaar. Hergebruikte materialen worden vaak nog (onterecht) als ‘lelijk’ en ‘vies’ bestempeld, een stigma dat moeilijk te doorbreken valt. Het zijn vooral de early adopters en de jongere generaties die, ook in de bouw en het interieur van hun woning, kiezen voor duurzame alternatieven.” 

Hoe kunnen wij, als consument, betere keuzes maken in het interieur?  

Jonas: “Alles begint met een goede architect. Iemand die openstaat voor het ecologische aspect. Het ontwerp moet voorzien zijn op hergebruik, pas dan kún je betere keuzes maken. Voor grote bouwbedrijven loont het nog niet om daar volop op in te zetten, aangezien de vraag vandaag niet enorm is. Het is die vicieuze cirkel die we met Labeur hopen te doorbreken. Wie toch nieuwsgierig is naar wat er vandaag wel al kan, kijkt best eens op Opalis. Daar vind je een overzicht van alle duurzame materialen die beschikbaar zijn.” 

Jullie geloven in een duurzame aanpak. Trekken jullie die overtuiging ook door binnen jullie organisatie? 

Jonas: “Absoluut! We kijken altijd naar duurzame alternatieven, maar ook dat is een uitdaging. Zonnepanelen hebben we bijvoorbeeld nog niet, omdat die investering momenteel te groot is voor ons. Wel denken we momenteel na over een systeem om regenwater te recupereren. Ook ons wagenpark is al voor de helft elektrisch. Met de verhoogde brandstofprijzen verdienen we dat nu langzaam maar zeker terug.”  

Wat zijn jullie toekomstplannen nog met Labeur? 

Jonas: “De focus zal altijd liggen op het sociale aspect, maar we hopen met Labeur in de toekomst die vicieuze cirkel te doorbreken en zo de bouwindustrie toch wat groener te maken. Hoe? Door in te zetten op proefprojecten rond urban mining (het recycleren van waardevolle grondstoffen uit stedelijk afval)om een voorbeeld te geven. ” 

Ben je ook thuis bezig met verantwoorde keuzes maken?  

Jonas: “Natuurlijk! Iedereen bij Labeur is zich bewust van de duurzame doelstellingen die wij als bedrijf aangaan. Als je daar zelf niet van overtuigd bent, kies je niet om bij Labeur te werken. Onze coördinator ‘Renovatie’ heeft bijvoorbeeld bij de renovatie van z’n huis sterk de nadruk gelegd op bio-organische materialen: kurkisolatie in de buitengevel, kalkhennep voor binnen en leempleister op de muren. Wist je trouwens dat zo goed als alle werknemers met de fiets naar het werk komen?” 

En tot slot: welke duurzaamheidstip wil je graag verklappen aan de lezers? 

Jonas: “Hou niet vast aan de klassieke ideaalbeelden en durf wat avontuurlijker te zijn in de keuzes die je maakt. Als iedereen blijft dromen van die strakke, witgepleisterde muren in huis, gaat er nooit iets veranderen. Zo’n muren krijg je alleen maar door te pleisteren, en daar bestaat geen ecologisch alternatief voor. Als het wat minder wit, wat minder glad en wat minder perfect mag zijn, is er zoveel meer mogelijk.”