Meer dan drie jaar geleden opende Savina Istas in Antwerpen de deuren van de allereerste verpakkingsvrije winkel in België. Met Robuust zet ze in op precycleren of zoveel mogelijk afval vermijden, om zo hergebruik en recyclage overbodig te maken.
“Robuust is eigenlijk door een samenloop van omstandigheden ontstaan”, legt Savina Istas uit. “Toen ik duurzaamheidswetenschappen studeerde aan de universiteit van Maastricht kwam de afvalproblematiek aan bod. Ik was zo onder de indruk, dat een eerste kiem voor Robuust werd gelegd. Die begon te groeien toen ik na mijn studies besefte hoeveel afval ik zelf produceerde. Ik zette minstens één vuilniszak per week op straat. Dat kon toch niet de bedoeling zijn? Tijdens mijn zoektocht naar alternatieven kwam ik uit op een blog van een Amerikaans meisje dat volledig afvalvrij leefde. En hoewel ik wist dat ik niet helemaal afvalvrij kon leven, was dat wel het begin van Robuust.”
Wat is het concept en het doel achter Robuust?
“Het allerbelangrijkste is natuurlijk om zo weinig mogelijk afval achter te laten. De producten komen hier in grote hoeveelheden binnen. Dat betekent dus ook minder verpakkingen. En wij verkopen alles dan in bulk aan de klanten. Maar ook het biologische aspect is heel belangrijk. Producten die gemaakt zijn met respect voor mens, dier, planten en het milieu. En natuurlijk zijn verpakkingsvrije producten ook beter voor de gezondheid.” (Meer hierover lees je iets verderop in het artikel.)
Hoe kunnen we bij Robuust winkelen?
“Heel simpel. Je brengt je eigen verpakkingen mee. Dat kunnen dozen of herbruikbare zakjes zijn. We wegen de lege verpakkingen wanneer je binnenkomt en na het winkelen wordt alles opnieuw gewogen aan de kassa. We trekken het gewicht van de verpakking af, zodat je enkel voor de inhoud betaalt.”
“Heel wat mensen schrikken van de prijs als ze de eerste keer bij ons komen winkelen. In goede zin.”
En wat kunnen we allemaal bij jullie kopen?
“Wij verkopen zowel etenswaren als andere producten. Op het gebied van voeding vind je bij ons nagenoeg alle basisproducten: pasta, rijst, ontbijtgranen, koekjes, snoep, noten, groenten, fruit, boter, yoghurt, … Maar we verkopen bijvoorbeeld ook zepen, zoals douchegel en wasmiddel. En ook voorwerpen waardoor je duurzamer kunt leven. Onze wattenstaafjes en gezichtswatjes kun je eindeloos opnieuw gebruiken, terwijl je andere na één keer gewoon in de vuilnisbak gooit. “
Welke mensen winkelen bij jou? Enkel de mensen die helemaal achter je concept staan, of ook de ‘doorsneeconsument’?
“We hebben een heel divers klantenbestand. Sommigen komen regelmatig speciaal naar Antwerpen om bij ons te winkelen, omdat ze helemaal achter het verpakkingsvrij leven staan. Maar omdat we echt in het centrum van Antwerpen liggen, trekken we natuurlijk ook heel wat buurtbewoners aan. We zien heel veel mensen die regelmatig terugkomen, met al hun potjes en zakjes. En dat geeft zo’n goed gevoel. We bereiken mensen die we anders niet zouden bereiken, en we geven hen stof tot nadenken. Dat ze blijven terugkomen, is een teken dat steeds meer mensen zich bewust worden van de problematiek.”
Verpakkingsvrij is niet altijd even makkelijk. Hoe gaan jullie daarmee om?
“Het is inderdaad niet altijd even makkelijk. We kopen altijd in grote hoeveelheden aan. Dat beperkt de hoeveelheid verpakkingen al drastisch. Daardoor zetten we één, maximum twee vuilniszakken per week aan de straat, terwijl andere winkels er al snel tien of meer buiten zetten. Heel veel producten worden ook geleverd in kartonnen dozen. Ja, we hebben dan wel meer papier en karton, maar dat wordt goed gerecycleerd en kan dus geen kwaad. En soms kun je niet anders dan producten leveren in plastic. Noten zijn bijvoorbeeld altijd verpakt in folie, zodat ze lekker vers blijven. Daar kun je gewoon niet onderuit, al zou ik het graag anders zien.”
Hoe kies je je leveranciers? Ga je altijd zelf eerst op bezoek bij mogelijke producenten of zoek je ze online?
“Wij slaan eigenlijk een stapje over in het hele proces. Een winkel gaat normaal gezien op zoek naar leveranciers, die producten verpakt van groothandelaars. Wij bestellen rechtstreeks bij de groothandelaars, zodat het verpakkingsproces wordt overgeslagen.”
En proberen jullie achter de schermen ook met zo weinig mogelijk verpakkingen te werken?
“Absoluut! Reclame maken we zoveel mogelijk via het internet, zodat we geen flyers moeten uitdelen. Facturen versturen we per e-mail en drukken we dus nooit af en ons businesskaartje is een herbruikbare stempel. Ook proberen we zo weinig mogelijk voedsel weg te gooien. Dus ja, we trekken het concept zeker door achter de schermen.”
Waarom is het zo belangrijk om verpakkingen zo veel mogelijk achterwege te laten?
“De belangrijkste reden is natuurlijk het milieu. Als we op deze manier afval blijven produceren, vind je tegen 2050 meer plastic in de zee dan vissen. Maar al dat afval pleegt ook een serieuze aanslag op onze gezondheid. Al die hormonen en chemicaliën die in dat plastic zitten, zorgen vroeg of laat voor serieuze problemen. Misschien de belangrijkste reden voor de consument: het is goed voor de portemonnee. Heel wat mensen schrikken van de prijs als ze de eerste keer bij ons komen winkelen. In goede zin.”
Wat zijn je ambities met Robuust?
“Ze vragen me weleens of ik ga uitbreiden, of een nieuwe winkel ga openen, maar eerlijk gezegd ben ik nu vooral gefocust op de winkel in Antwerpen. Wat de toekomst brengt, zien we nog wel.”
Neem je zelf in het dagelijkse leven maatregelen om verpakkingen te vermijden?
“Uiteraard. Ik gebruik een herbruikbare drinkfles in plaats van water in plastic flessen te kopen. Als ik naar de bakker ga, neem ik mijn eigen broodzak mee. Maar ik maak bijvoorbeeld ook zelf mijn verzorgingsproducten, zoals lippenbalsem en douchegel. En natuurlijk gebruik ik de herbruikbare wattenstaafjes en watjes, die ik in mijn eigen winkel koop.” (lacht)
“Als we op deze manier afval blijven produceren, vind je tegen 2050 meer plastic in de zee dan vissen.”
Wat is jouw ultieme zero waste tip?
“Het moet leuk én haalbaar blijven. Gooi dus niet je hele leven om in één dag, maar begin met kleine dingen. Neem zelf zakjes mee naar de supermarkt, of drink kraantjeswater in plaats van flessenwater. En ga elke maand een stapje verder. Stap per stap, dat is het meest duurzame.”